Bouwen aan maatschappelijke waarden

De afgelopen 4 jaar heb ik samen met Ir. Tom Haagmans van sportbouwer Vaessen, als initiatiefnemers en (mede-)financiers meegewerkt aan het tot stand komen van het boek “Bouwen aan maatschappelijke waarden”. Aan de totstandkoming is intensief wetenschappelijk onderzoek voorafgegaan op basis van praktijkcasussen, waarin publiek-private samenwerking (PPS) in verschillende verschijningsvormen is toegepast.

Het idee voor het onderzoek werd zo’n 5 jaar geleden geboren. Sportbouwer Vaessen heeft circa 1000 afgeronde projecten in de sportaccommodatiewereld op zijn naam. De ervaring uit deze projecten leert dat samenwerking tussen publieke en private partijen eigenlijk niet zo eenvoudig is. In theorie brengt een PPS het beste van verschillende werelden bijeen, maar in de praktijk wordt dat vaak niet waar gemaakt. Er is vaak onvoldoende vertrouwen en per definitie sprake van een machtsdisbalans, omdat private partijen vaak een groter belang bij continuïteit hebben dan publieke partijen.

De vraag is of het reëel is om te verwachten dat partners met zo’n verschillend DNA elkaar ooit volledig zullen vertrouwen? En hoe krijg je partners bereid om transparant te zijn in hun belangen, een noodzaak voor een succesvolle samenwerking?

Het onderzoek is uitgevoerd door Maikel Waardenburg en Sophie van den Hombergh van het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap, onderdeel van de Faculteit Rechten van de Universiteit Utrecht. Supervisie was in handen van prof. dr. Maarten van Bottenburg. Al bij de voorbereiding werd besloten partijen “aan te haken” om zo meer ervaring in te brengen en een breder draagvlak te creëren. Met de komst van drie gemeenten (Amsterdam, Rotterdam en Alkmaar) en Sportfondsen Nederland als meefinancierend partners en NOC*NSF en Vereniging van Sport en Gemeenten (VSG) als kennispartners was het onderzoeksconsortium compleet en gingen we van start.

In de vier jaar die volgden faciliteerde ik de ‘klankbordgroep’ als liaison manager. Er ontstonden gezonde, soms ook felle discussies met de onderzoekers in een zoektocht naar hoe PPS zich in de praktijk manifesteert en welke faal- en succesfactoren een rol spelen. Verrassende ontdekking daarbij was dat de publieke en private partners op microniveau in het onderzoek hetzelfde gedrag vertoonden als in een echte PPS. Naarmate de samenwerking vorderde, groeide echter het vertrouwen en openden zich deuren; we werden een team.

In het boek verklaren de auteurs de herkomst van spanningen in een PPS en wijzen zij op mogelijkheden voor het innoveren van PPS. Hiervoor werd het ‘model van Moore’ gebruikt. Dit model hanteert drie aandachtscentra: ‘publieke waarde, de legitimerende omgeving en de operationele capaciteiten’. Hoewel de nadruk in de praktijk vaak al snel ligt op operationele waarden (projectdoelstellingen), ligt onze interesse juist bij de spanningen voortvloeiend uit de legitimerende omgeving (politiek, stakeholders) en de achterliggende publieke waarden (waar doen we het nu eigenlijk allemaal voor, bouwen is geen doel op zich). De auteurs introduceren een nieuw type PPS, de waardegerichtte PPS, en komen met concrete aanbevelingen voor het versterken van het verbindend vermogen van actoren in een PPS.

(Model van Moore, Harvard hoogleraar non-profit organisaties) 

Wij zijn bijzonder blij met het eindresultaat van dit onderzoek. Maar we weten ook dat het niet af is. We denken verder na over de vraag ‘hoe faciliteer en coach je partijen in een PPS?’. Wilt u een keer sparren over hoe een PPS meer waarde zou kunnen creëren? En welke concrete stappen u daarvoor zou kunnen nemen? Aarzel dan niet en neem contact op. Ook staan wij open voor ideeën over nieuwe samenwerkingen en vervolgonderzoek. Graag gaan we in gesprek om samen verder te bouwen aan maatschappelijke waarden.

Het boek “Bouwen aan Maatschappelijke Waarden” (Waardenburg, van den Hombergh, van Bottenburg, juni 2019), kunt u bestellen bij Boombestuurskunde; ISBN 978-94-6236-950-4.  

Mail via me@annemiekedeveer.nl

Communicatie:

Op 18 juni 2019 kwamen publieke en private partijen voor de boekpresentatie bijeen om te reflecteren over de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek naar PPS voor Sportaccommodaties

https://vimeo.com/344521066

Op 25 september 2019 deelde Prof. Dr. Maarten van Bottenburg de bevindingen van deze studie naar publiek-private waardencreatie op het jaarcongres van de Vereniging van Sport en Gemeenten.